بلندترین کوه جهان همچنان قد میکشد!
به گزارش دیار عالمان نتایج یک بررسی حکایت از آن دارد که ارتفاع قله اورست به دلیل فرسایش رودخانهای به نام آرون که در نزدیکی آن جریان دارد ، حدود ۵۰ متر افزایشیافته است. فرآیند فرسایش باعث میشود که با واکنش ایزواستاتیک، ارتفاع کوه هرسال حدود ۲ میلیمتر بیشتر شود و بدین ترتیب قله اورست بهطور عجیبی بلندتر از سایر قلههای هیمالیا شده است.
این فرسایش باعث واکنش ایزواستاتیک میشود (فرآیندی که طی آن پوسته زمین به دلیل کاهش جرم سطحی، بالا رفته و باعث افزایش ارتفاع سالانه ۲ میلیمتری اورست میشود.)
مکانیسم افزایش ارتفاع اورست
مطالعه جدید محققان دانشگاه UCL حاکی از آن است که وقوع فرسایش در دره رودخانه باعث شده تا ارتفاع قله اورست حدود ۱۵ تا ۵۰ متر بلندتر شود و به دلیل همین فرسایش هم قله اورست همچنان به رشدش ادامه میدهد.
نتایج این مطالعه در Nature Geoscience منتشر شد و نشان میدهد که فرسایش شبکه رودخانهای که در حدود ۷۵ کیلومتری کوه اورست واقعشده ، دره بزرگی را از بین میبرد و همین اتفاق باعث میشود که ارتفاع کوه اورست سالانه بهاندازه ۲ میلیمتر افزایش یابد و در ۸۹۰۰۰ سال گذشته بین ۱۵ تا ۵۰ متر افزایش ارتفاع داشته است.
ارتفاع غیرعادی اورست
قله اورست با ارتفاع ۸۸۴۹ متر، در زبان تبتی Chomolungma یا Sagarmāthā نامیده میشود که به معنای الهه مادر کوههاست؛ اورست بلندترین کوه روی زمین است و حدود ۲۵۰ متر بیشتر از دومین قله بلند هیمالیا ارتفاع دارد. این قله تفاوت ارتفاع محسوسی با دیگر قلههای بلند هیمالیا دارد؛ چراکه سه قله بلند بعدی یعنی K۲، کانگچنجونگا و لهوتسه همه فقط حدود ۱۲۰ متر با یکدیگر تفاوت ارتفاع دارند.
بخش قابلتوجهی از این ناهنجاری را میتوان با نیروی بالابرنده ناشی از فشار از زیرپوسته زمین، پس از فرسایش رودخانهای در نزدیکی اورست که حجم زیادی از سنگها و خاکها دچار فرسایش میکند، توضیح داد. این اثر به نام بازگشت یا واکنش ایزواستاتیک شناخته میشود که در آن بخشی از پوسته زمین که جرمش از دست میدهد، خمشده و به سمت بالا شناور میشود؛ به این دلیل که با از دست دادن جرم، فشار شدید گوشته مایع زیرین، بیشتر از نیروی گرانش رو به پایین است.
این فرآیندی تدریجی است که معمولاً سالانه تغییراتی چند میلیمتری را ایجاد میکند؛ اما در بازههای زمانی زمینشناسی تفاوت قابلتوجهی را در سطح زمین رقم خواهد زد.
رشد مداوم کوه اورست
محققان دریافتند که به دلیل این فرآیند است که قله اورست در ۸۹۰۰۰ سال گذشته حدود ۱۵ تا ۵۰ متر بلندتر شده؛ چراکه رودخانه آرون در نزدیکی این قله، با شبکه رودخانه مجاورش ادغامشده است.
آدام اسمیت، یکی از نویسندگان این مقاله و دانشجوی دکترای علوم زمین UCL دراینباره گفت: «کوه اورست کوه مهمی در افسانههاست و هنوز هم در حال رشد است. تحقیقات ما نشان میدهد که وقتی سیستم رودخانهای نزدیک آن عمیقتر میشود، از دست رفتن مواد باعث میشود که کوه به سمت بالا قد بکشد.»
منبع: همشهری